Во рамките на своите севкупни напори, УНДП, го спроведува проектот на Швајцарската aгенција за развој и соработка (СДЦ) “Зајакнување на општинските совети“ кој има за цел да ја зголеми ефикасноста на општинските совети во извршувањето на нивната улога на надзор и застапување со што би се зголемила отчетноста и ефективноста на општинските власти во исполнувањето на потребите на граѓаните.
Од спроведувањето на проектот се очекуваат следните резултати:
- Резултат 1: Општинските совети се поавтономни тела, оспособени да го издржат влијанието од извршната власт, и правилно да ја исполнат нивната уставна улога на надзор и застапување.
- Резултат 2: Општинските политики се изготвуваат на партиципативен начин за подобро да се задоволат потребите на граѓаните преку зголемена транспарентност и отчетност на општинските тела.
- Резултат 3: подобрувања на правната и институционалната рамка во која функционираат советниците се иницирани и се оддржуваат преку функционална и институционализирана национална мрежа на советници.
Овој концепт за воспоставување на советничка мрежа има тесна поврзаност со резултатот 3 од проектот.
Главните предизвици кои треба да се адресираат
Членовите на општинските совети немаат многу контакти со нивните колеги од другите општини. Недостига чувството на заедништво што би можело да ја поттикне колективната желба за нормативни и практични реформи за решавање на системските недостатоци и подобрување на работењето на општинските совети. Значи постои јасна потреба за подобрување на мрежата, каде Комитетот на советите на ЗЕЛС би се користел како стожер.
Проектот ќе работи на градењето на довербата помеѓу советниците (како потребен елемент на вмрежувањето), помеѓу советниците и градоначалниците/администрацијата и помеѓу советниците и граѓаните. Во текот на подготвителната фаза, беа одржани бројни настани со советниците и другите заинтересирани страни каде беше поставена солидна основа за ефикасно и ефективно вмрежување. Советниците можеа да се запознаат меѓусебно и почнаа да ги препознаваат заедничките интереси. Во таа насока, проектот ќе го поддржи Комитетот на советите на ЗЕЛС како главна движечка сила на вмрежувањето.
Предложена акција
Една од специфичните цели на проектот е да помогне во процесот на проектирање, изградба и ширење на мрежата помеѓу членовите на општинските совети, како начин за подобрување на хоризонталната комуникација и соработка и поддршка на формулирањето на единствени ставови за заедничките потреби и интереси, независно од нивната политичка и партиска припадност. Заедно, советниците можат потоа да извршат конструктивен притисок за законски и практични измени потребни за поефективно функционирање на општинските совети.
Мрежата ќе помогне во исполнување на проектните цели преку создавање и оддржување, како и взаемно зајакнување на средината на учење за да се надополни обуката во училница и онлајн учењето. Ќе се отворат можности за размена на искуства и научени лекции помеѓу советниците.
Проектот е отворен за сите 81 општински совети во земјата а дизајнот на проектните компоненти и активности ја следат истата таа логика. Компонентите за вмрежување и платформата за е-знаење се наменети за сите 1.347 советници како и засегнатите страни со кои тие се поврзани како потенцијални корисници.
Проектот ќе организира три вида на вмрежување: тематски настани за вмрежнување лице-в-лице; виртуелни групи на советници организирани преку платформата за е-учење, и прекугранична соработка со колеги од регионот.
Согласно првичните консултации, вмрежувањето ќе се координира преку Комитетот на советите (КНС) на ЗЕЛС. Проектот ќе добие силен институционален основ, со оглед на тоа што КНС учествува во извршните и надзорните тела на ЗЕЛС и во Генералното Собрание на ЗЕЛС. На тој начин ќе се промовира и долгорочната оддржливост на проектот.
Резултат 3.1: Создадена офлајн и онлјан мрежа во која учествуваат една третина од советниците
Во зависност од потребите и специфичната тежина на прашањата, ќе се организираат тематски настани за претседателите на сите општински совети и за претседателите на комисиите за финансирање и буџет, комисиите за еднакви можности, комисиите за односи меѓу заедниците и други комисии под надлежност на единиците на локалната самоуправа (пр. урбанистичко планирање, социјални услуги).
Овој пристап ќе се гради врз прелиминарното вмрежување веќе организирано во подготвителната фаза.
Настаните на вмрежување ќе се структурираат околу клучните предизвици утврдени од самите членови во текот на почетните проценки. Главните утврдени предизвици се:
- Општи предизвици: поврзани со целокупните системски недостатоци во нормативната и институционалната рамка за спроведување на советничкиот мандат; недостатоци во постојните капацитети, недостаток на можности за обуки, комплексни и слаби внатрешни структурни и функционални односи; неконзистентни можности и механизми за интеракција со граѓаните.
- Предизвици поврзани со надзорот на финансиските аспекти на работата кој го вршат општинските извршни тела: Маргинална улога на советниците во подготовката и следењето на буџетот, недоволна соработка со градоначалниците и општинската администрација во работата; недостаток на специфични вештини за извршување на овие функции; слабости во внатрешната финансиска контрола и ревизија; отсуство на превентивни механизми и алатки за Советниците за извршување на надзорната функција итн.
- Предизвици поврзани со функционирањето на комисиите за еднакви можности/комисиите за односи меѓу заедниците: Недостаток на капацитети и вештини во рамките на комисиите за правилно извршување на своите улоги, несоодветно буџетирање на активностите предложени од двете комисии наспроти постојните акциски планови и другите политики и мерки; логистички проблеми поврзани со работењето на двете комисии; потценување на системската улога на овие комисии.
Освен настаните лице-в-лице, виртуелното вмрежување ќе се јакне со платформата за е-учење. Сите советници од сите единици на локалната самоуправа ќе бидат поканети да се приклучат на онлајн клубот “само советници“ и тој ќе биде отворен не само за 24те избрани совети кои ќе учествуваат на обуките во училница и шемата на грантови, туку на сите советници од 81 единици на локалната самоуправа. Советниците ќе имаат пристап до сите содржини и ќе може да изберат дали ќе добиваат електронска пошта за новини и настани како и потсетници за учество на онлајн активности.
Платформата за е-учење ќе биде дел од интернет страницата на проектот, но исто така ќе може да функционира и како самостојна страница. На основно ниво, страницата на советниците ќе им даде пристап до најновите вести на теми од нивен интерес, како и до стандардни информации за општините и општинските процеси. За да се обезбеди поширока компаративна рамка која ги надминува строго националните закони и практики, ќе бидат достапни и вести за регионалните и меѓународните случувања во областа на општинските власти.
Меѓутоа, платформата е-учење е дизајнирана да биде многу повеќе од збир на информации. Советниците ќе може да изберат и да се регистрираат на еден од бројните онлајн курсеви, како и да го споделат своето мислење и искуство од учењето. Платформата ќе обезбеди пристап до снимени предавања, а советниците ќе може да дадат препораки до нивните колеги за тоа кои предавања да ги проследат. Исто така ќе можат да достават барања и предлози за новите обуки и тоа ќе биде достапно во моментот кога барањето ќе го достигне прагот од најмалку 50 советници. Ова ќе помогне советниците да се соберат околу одредени заеднички интереси.
Платформата исто така ќе содржи и алатка за мерење за да се олесни компаративната анализа на општинските практики.
Платформата е дизајнирана да биде „жива“ и интерактивна. Ќе се организираат истражувања на јавното мислење на кои советниците ќе можат да го дадат својот глас и мислење за одредени прашања и да ги споредат своите гледишта со оние на другите советници. За да се мотивираат советниците и да се надгради нивното знаење, интернет страницата ќе содржи и резултати на самотестирање кога советниците ќе одлучат да ги споделат резултатите. Признанија во форма на онлајн медали ќе бидат поставени на „ѕидот на успешните“ за времетраењето на логирањето и користење на е-учењето.
Покрај тоа, на веб страната ќе има и модериран виртуелен простор за разговор (chat room) за да се поттикне дискусија околу прашања поврзани со општинското владеење. Овој механизам ќе ги охрабри советниците да го споделат своето искуство за прашања од заеднички интерес од областа на општинската власт. Дискусијата ќе биде модерирана од експерт за да го задржи интересот на учесниците и со цел ставовите да бидат соодветно поткрепени со експертско мислење.
Карактеристиките на вмрежување ќе им овозможат на советниците да ги објавуваат своите контакти и адресите на социјалните мрежи доколку сакаат да се поврзат со своите колеги. Советниците ќе можат да креираат групи на заеднички интерес, по преглед од страна на администраторот на платформата. Со користење на овие механизми, советниците ќе можат да се поврзат со своите колеги од другите општини за прашања од заедничка грижа и интерес, и да објавуваат проблеми и барања за коментари. На крајот, платформата ќе служи како механизам за да се создаде жива виртуелна заедница.
Активности за резултатот 3.1:
- Создавање на тематски групи составени од 15-25 советници кои се истовремено членови на Комисијата за финансирање и буџет, Комисијата за еднакви можности, Комисијата за односи меѓу заедниците и други комисии во рамките на советите на единиците на локалната самоуправа (пр. урбанистичко планирање, социјални услуги).
- Организирање на серија настани на вмрежување на кои ќе учествуваат советниците и ќе ги споделат своите искуства. Овие настани ќе имаат двојна функција. Секој настан ќе се фокусира на содржини од суштински интерес за учесниците, каде ќе се презентираат општинските искуства и ќе настапат говорници експерти на теми од заеднички интерес. Во исто време, ќе се гради дух на заедништво преку контакти и дискусија.
- Организирање на групи за колегијална поддршка и учење за советниците и подготовка на тематски состаноци и тркалезни маси за разни теми од интерес. [1]
- Организирање на работилници за политики со учество на националните власти и други релевантни институции.
- Подготовка на компаративен осврт за улогата на советниците во локалната самоуправа како материјал за дискусиите на мрежата.
- Заживување и ревизија на Етичкиот кодекс за локалните функционери со цел да се промовира појасна и повидлива улогата на советниците во поддршка на напорите за интегритет на локалната самоуправа.
- Воспоставување на виртуелна заедница на советниците преку платформата за е-знаење.
- Дизајнирање на анкети за советниците и анализа на одговорите и потребите, преку платформата за е-знаење.
- Воспоставување онлајн фокус група на советници.
- Следење на активностите и ставовите на мрежата и истражување на можностите за задоволување на потребите.
- Верификација и кодирање на сите проектни резултати и практики преку воспоставената мрежа на советници.
- Институционализација на проектните продукти и резултати преку етаблираната мрежа и системи, посебно преку ЗЕЛС.
Резултат 3.2: Пристап до регионалните и глобалните најдобри практики во зајакнатите општински совети
Овој резултат во прв ред ќе биде насочен кон промовирање на размена на субрегионалните искуства, но исто така и кон потенцијална поширока соработка со понапредни земји во ЕУ и во светот кои се сметаат за лидери во капитализација на улогата на локалните функционери во процесот на буџетирање и сеопфатно унапредување на принципите на доброто владеење на локално ниво.
Бројните придобивки на оваа размена вклучуваат:
- Употреба на искуството и капацитетите кои се веќе присутни на друго место, во насока на развивање на новите капацитети во земјата;
- Отворање на нови канали на комуникација меѓу земјите; подобрување на ефектот на размножување на технолошката/стручна соработка;
- Подобро запознавање и зголемена доверба во веќе достапните капацитети во земјата;
- Координација на развојните политики својствени за одредени развиени земји;
- Развивање на локални решенија и воведување на техники приспособени на локалните потреби, и
- Забрзан професионален развој.
Под овој резултат, проектот ќе има блиска соработка со ЗЕЛС и Мрежата на асоцијации на локалните власти од Југоисточна Европа (НАЛАС) како и националните канцеларии на УНДП во регионот и Регионалното седиште на УНДП во Истанбул. Исто така, ќе се користат и другите глобални мрежи и други капацитети на УНДП на терен, а по потреба, и искуствата на други партнерски организации.
Активности за резултатот 3.2:
- Утврдување на најдобрите практики и организирање на две студиски посети за советниците со едукативна цел, особено за прашања поврзани со буџетирање финансии и примена на начелата на доброто владеење на локално ниво. Изборот за учество на студиските посети ќе зависи од посветеноста на советниците кон спроведувањето на сеопфатната програма за изградба на капацитетите дадена во Компонентата 1 од проектот.
- Олеснување на учеството на советниците на главните регионални и меѓународни настани.
- Олеснување на твининг аранжмани со цел советниците да добијат пристап до најдобрите меѓународни практики. Со оглед на големиот број на учесници на проектот, твинингот ќе се искористи и како поттик за работа, со оглед на тоа дека само најактивните советници ќе можат да учествуваат.
Очекувани резултати
Со проектот, се очекува советниците да развијат ефективна, артикулирана и видлива мрежа која ќе им овозможи да бидат застапени пред националната Влада и Собранието со цел подобрување на постојниот правен и институционален систем на локалната самоуправа. Понатаму, Мрежата на советници ќе го предводи создавањето на искусна заедница за учење и споделување на практики, поддршка на стекнување на знаења како и зголемена вклученост во процесите на владеење.
Улогата на ЗЕЛС како партнерска организација во спроведувањето на проектот
Граден врз консултации и активно учество во подготвителната фаза, проектот ќе воспостави блиска соработка со ЗЕЛС околу агендата на советничкото вмрежување и околу одржувањето на капацитетите, алатките и продуктите на знаењето и по завршувањето на проектот.
Поточно, УНДП ќе работи со ЗЕЛС, преку Комитетот на Совети:
- за консултација и координација околу релевантноста на проектните активности и планираните резултати;
- да овозможи пристап до придобивките и резултатите од проектот за сите општини;
- да го олесни и промовира вмрежувањето меѓу советниците; и
- да обезбеди востановените системи на консултации, сите механизми на мрежата, едукативни алатки и производите на знаење да бидат оддржливи и институционализирани и достапни за идната генерација советници, како и за сите заинтересирани чинители.
Заради практичност и со цел да се обезбеди оптимална техничка и содржинска поддршка за КНС на ЗЕЛС, проектот ќе склучи договор со ЗЕЛС. Ќе бидат обезбедени и финансиски средства за покривање на ангажманот на дел од вработените лица во ЗЕЛС. Сите други трошоци на мрежата ќе бидат директно покриени од проектот.
Партнерството со ЗЕЛС ќе придонесе кон одржливоста на проектот.
[1]Од советите кои учествуваат, најмногу три члена ќе бидат поканети да функционираат како врска со мрежата на советници. Овие советници за врска ќе бидат брифирани од проектниот тим и од нив ќе се бара да учествуваат во организирањето на активностите. Исто така ќе имаат посебна улога во организирањето на настаните на вмрежување. Во рамките на советот, ќе се поттикнува организирањето на групи советници околу советникот за врски. Советниците за врски ќе добијат организиран контакт и комуникација со другите советници за врски од другите општини, како и материјали за тековно учење поврзано со општинското владеење.
